 Caol Ila (wym. "kal-ila") to chyba najmniej znana whisky z Islay. Poza oczywiÅ›cie niemal zupeÅ‚nie niedostÄ™pnÄ… Port Ellen. Wynika to z faktu, że trafia ona na rynek w dość ograniczonych iloÅ›ciach. A jeżeli dodać do tego nazwÄ™, którÄ… nie wiadomo jak wymawiać (problem ten majÄ… również Brytyjczycy), mamy powody, dla których Caol Ila nie zyskaÅ‚a sobie zasÅ‚użonej popularnoÅ›ci wÅ›ród amatorów whisky na Å›wiecie. Do niedawna najczęściej dostÄ™pna jest w postaci 15-letniej single malt wchodzÄ…cej w skÅ‚ad serii Flora & Fauna. W roku 2002 whisky ta zostaÅ‚a zastÄ…piona przez trzy „oficjalne” wersjie – 12-letniÄ…, 18-letniÄ…, oraz wersjÄ™ cask strength, bez podanego wieku dojrzewania. W zwiÄ…zku z tym, że jest bardzo ceniona przez koneserów, na rynku "krążą" niezliczone wersje rocznikowe pochodzÄ…ce od niezależnych dystrybutorów. PrzykÅ‚adem niech bÄ™dzie co najmniej kilka rocznikowych Caol Ila wchodzÄ…cych w skÅ‚ad serii Connoisseurs Choice wypuszczonej na rynek przez firmÄ™ Gordon & MacPhail z Elgin. Dużym uznaniem koneserów cieszÄ… siÄ™ też niezależnie butelkowane wersje Caol Ila cask strength. Caol Ila to whisky o typowym dla Islay, morskim i torfowym smaku o niezwykle bogatym aromacie i rozbudowanych akcentach smakowych. Jest gdzieÅ› pomiÄ™dzy agresywnymi i ostrymi maltami z Islay, takimi jak Lagavulin czy Laphroaig, jednak zdecydowanie "ostrzejsza" niż Bruichladdich czy Bunnahabhain. Zawsze Å‚atwo rozpoznawalna jako produkt pochodzÄ…cy z Islay.
Destylarnia zbudowana została w roku 1846, czyli dość późno jak na Islay, nad wąską cieśniną Sound of Islay oddzielającą wyspy Islay i Jura, w pobliżu miejscowości Port Askaig, będącej jednocześnie największym portem morskim na wyspie obsługującym większość promów przybywających na wyspę. Stąd też udamy się promem na wyspę Jura. Sama nazwa Caol Ila to w języku gaelickim "cieśnina Islay". Założycielem destylarni był niejaki Hector Henderson, wcześniej pracujący w destylarni Littlemill w Lowlands. Podobnie jak miało to miejsce w przypadku jej najbliższej sąsiadki "z branży", destylarni Bunnahabhain, podczas budowy Caol Ila trzeba była zapewnić pracownikom mieszkania i kościół, co w rezultacie spowodowało powstanie niewielkiej niezależnej osady. Jednak, ze względu na bezpośrednią bliskość Port Askaig, w przypadku Caol Ila nie skończyło się to powstaniem miasteczka. Stosunkowo niedługo po założeniu destylarni, bo w roku 1857 (niektóre źródła podają rok 1863 jako datę przejęcia Caol Ila), została ona przejęta przez spółkę Bulloch Lade & Co. Ta sama firma była wówczas właścicielem nieistniejącej już destylarni Loch Catrine w Glasgow. To właśnie w czasach Bulloch Lade wybudowano nabrzeże portowe, które przez pewien czas służyło destylarni. Również w tym czasie destylarnia przeszła pierwszą modernizację w swojej historii, w wyniku której w roku 1879 wydajność produkcyjna destylarni wzrosła do 147 tys. galonów (prawie 700 tys. litrów) rocznie.
W 1920 roku destylarnia została zakupiona przez konsorcjum, które utworzyło firmę Caol Ila Distillery Co. Ltd. Konsorcjum to przyczyniło się walnie do kolejnych udoskonaleń w procesie produkcji whisky i zwiększenia wydajności. W 1927 roku kontrolny pakiet akcji przedsiębiorstwa przejęty został przez firmę Distillers Co. Ltd., a trzy lata później jej filia, Scottish Malt Distillers Ltd. przejęła całość akcji Caol Ila. Scottish Malt Distillers Ltd. nazywa się obecnie United Distillers & Vintners i sama jest częścią grupy Guinness plc. Początkowo destylarnia korzystała ze wspomnianego własnego, bardzo niedoskonałego nabrzeża portowego, z którego przywożony jęczmień i węgiel transportowany był bezpośrednio do zakładu a beczki z gotowym destylatem eksportowane do innych regionów i za granicę. Jednak z czasem okazało się, że bardziej opłaca się korzystać z profesjonalnych usług pobliskiego i dynamicznie rozwijającego się portu, tym bardziej, że czterometrowe różnice poziomu morza podczas odpływów i przypływów ograniczały użyteczność nabrzeża Caol Ila do niewielkich jednostek. Jedną z nich był wspomniany w artykule poświęconym Lagavulin parowiec Pibroch. Lagavulin i Caol Ila to dwie destylarnie z Islay należące do koncernu Diageo (podówczas Scottish Malt Distillers Ltd.), więc Pibroch obsługiwał obydwie wytwórnie - szczególnie, że był jednostką wystarczająco niewielką by korzystać z nabrzeża portowego Caol Ila. Pibroch przeszedł na emeryturę w 1972 roku.
Destylarnia Caol Ila przeszła w swojej historii dwie modernizacje. Jedną, wspomnianą wyżej, w roku 1879, drugą w roku 1972, a więc niemal sto lat później. Podczas tego ostatniego remontu, który spowodował zamknięcie destylarni na dwa lata, zbudowano niemal od podstaw budynki zakładu i odnowiono magazyny celne, w których przechowywany jest destylat - jedyny zachowany do dziś oryginalny fragment architektury Caol Ila. Wykorzystywane dotąd dwa alembiki (jeden zestaw do podwójnej destylacji) zostały zastąpione przez sześć nowych (trzy zestawy), które wykonano dokładnie na wzór starych. Dzięki tej drugiej modernizacji, przeprowadzonej przez United Distillers, osiągnięto podwojenie mocy produkcyjnych destylarni, stąd możliwe było wprowadzenie na rynek 15. letniej single malt w serii Flora & Fauna, a tym samym pojawiła się szansa na zwiększenie popularności Caol Ila.
Caol Ila zaopatrywana była i jest w wodę z odległego o niecałe dwa kilometry jeziora Loch Nam Ban. W dużym stopniu nasycona torfem woda z tego jeziora przepływa strumieniem do wodospadu znajdującego się bezpośrednio obok destylarni zanim wpadnie do morza. W przeszłości woda z potoku wykorzystywana była nie tylko jako surowiec do produkcji whisky, ale również do chłodzenia oraz jako źródło energii elektrycznej. Większość produkcji przeznaczana jest do sporządzania blendów, w tym również pure malt Bulloch Lade. Dla przypomnienia, pure malt (albo vatted malt) to whisky mieszana, w skład której wchodzą tylko i wyłącznie destylaty słodowe, bez domieszki whisky zbożowych. Obecnie na rynku dostępnych jest kilka pure malts, w tym Blairmhor czy Johnnie Walker 15YO Pure Malt (zielona etykieta).
Destylarnia Caol Ila udostępniona jest dla zwiedzających. Zwiedzanie jest możliwe przez cały rok, jednak trzeba się wcześniej umówić pod podanym telefonem. Wstęp jest płatny, ale jak zawsze w przypadku destylarni należących do Diageo, cenę biletu wstępu możemy sobie odliczyć od dowolnej butelki whisky zakupionej w sklepie na terenie destylarni.
|
