 Jeżeli na ulicy w Dufftown czy dowolnym innym miasteczku w Speyside zapytać przechodnia o najlepszą whisky szkocką, w większości przypadków w odpowiedzi usłyszymy "Mortlach". I rzeczywiście, dostępna przede wszystkim w postaci 16-letniej single malt Flora & Fauna Mortlach jest niezwykłą whisky. Wielu twierdzi, że najlepszą ze wszystkich dostępnych na rynku. Zdecydowany, rozbudowany smak z silnymi akcentami dymu i torfu, niezbyt łagodna, o akcentach owocowych i długo pozostającej w ustach delikatnej słodyczy. Pewna moja znajoma twierdzi, że jeżeli ma butelkę Mortlach przy sobie, nie potrzebuje już faceta, do którego by się miała przytulać. Gdyby to przekonanie miało się rozpowszechnić wśród pań, okazałoby się, że jest to whisky niebezpieczna i trzeba ograniczyć do niej dostęp...
Destylarnia Mortlach jest jedną z ośmiu wytwórni whisky w Dufftown, stolicy szkockiej whisky w samym sercu Speyside. W zależności od przyjętego sposobu liczenia owych destylarni, w Dufftown jest ich tak naprawdę od siedmiu do dziewięciu. Spośród nich najstarsza jest właśnie Mortlach. Założona została dokładnie w tym samym roku, kiedy to zalegalizowano produkcję whisky szkockiej, czyli w 1823. Jednak słowo "założona" jest w tym wypadku wielce mylące. Nielegalna wytwórnia whisky funkcjonowała w tym miejscu już dużo wcześniej, więc stwierdzenie, że Mortlach zalegalizowano w 1823 bardziej będzie odpowiadało prawdzie. Mortlach zaopatruje się w wodę do produkcji whisky ze źródła na zboczach pobliskich wzgórz Conval Hills i jest to woda szczególna. Przepływając przez rozległe torfowiska uzyskuje smak silnie zabarwiony torfem, tak że nie ma potrzeby używać dużych jego ilości podczas suszenia słodu, a wszechobecny jego smak jest pierwszym wrażeniem podczas degustacji Mortlach. Woda potrzebna do chłodzenia w trakcie produkcji whisky pochodzi z potoku Dullan Water.
Jako się rzekło, Mortlach była pierwszą legalną destylarnią w Dufftown. Przez długi czas była również jedyną w miasteczku, i do roku 1886 (kiedy to wybudowano destylarnię Glenfiddich) nic nie wskazywało na to by Dufftown miało kiedyś zyskać przydomek stolicy szkockiej whisky. Historia Mortlach to zmieniający się właściciele, rozbudowy, modernizacje, przestoje, zwiększenie sprzedaży - zupełnie typowo dla podobnych zakładów w Szkocji w XIX i XX wieku. Spośród najważniejszych warto wymienić znaczną modernizację, która miała miejsce w roku 1903 za sprawą ówczesnego właściciela Mortlach, niejakiego Goerge'a Cowie. On to również doprowadził do znacznego zwiększenia sprzedaży whisky produkowanej w jego zakładach. Za "panowania" jego syna natomiast, Mortlach przeszła na własność grupy DCL, która później przekształciła się w United Distillers & Vintners.
Podobnie jak w przypadku niemal wszystkich whisky słodowych w Szkocji, Mortlach przez długi czas wykorzystywana była li tylko jako bardzo wysoko ceniony składnik blendów, w tym również słynnego Johnnie Walkera, flagowego okrętu United Distillers w kategorii whisky mieszanych. Stosunkowo niedawno pojawiła się na rynku jako 12-letnia single malt, a później w ramach serii Flora & Fauna jako 16-letnia whisky. Ponadto istnieje wiele wersji pochodzących od niezależnych dystrybutorów, jak również co najmniej dwie edycje w ramach innej serii United Distillers - Rare Malts Selection - jako 20 i 22-letnia single malt cask strength whisky. W ramach tej serii prezentowane są rzadkie whisky słodowe, butelkowane w postaci cask strength, tj. o takiej zawartości alkoholu, jak destylat leżakujący przez wiele długich lat w dębowych beczkach, czyli zwykle około 60% vol. |
